22 lip 2018

Jeżyny bezkolcowe - jemy teraz!


Przełom lipca i sierpnia to czas zbiorów jeżyny bezkolcowej, przyjrzyjmy się zatem bliżej odmianom polecanym do polskich ogrodów!

Jeżyny, podobnie jak maliny (obydwie należą do rodzaju Rubus) są roślinami pospolicie występującymi w Polsce. Wszyscy znamy niezwykle aromatyczne owoce zrywane z dzikich krzewów rosnących na brzegu lasów i na porębach. Odmiany ogrodowe obydwu krzewów, podobnie jak i mieszańce (tzw. malinojeżyny) w większości wyselekcjonowano w Stanach Zjednoczonych, skupiając się na bezproblemowej uprawie i obfitym owocowaniu.
Akademia roślin sadzonki jeżyny
Świeże owoce z mojego ogrodu
 Gdzie i kiedy posadzić jeżyny bezkolcowe?

Odmiany jeżyny bezkolcowej, najczęściej mają pokrój wysokich, rozłożystych krzewów z pędami osiągającymi kilka metrów długości. Jakkolwiek mogą rosnąc na słabszym, suchym podłożu, to jednak największe plony uzyskamy sadząc je na dobrze uprawionej glebie ogrodowej, w której nie zalega wilgoć. W miarę możliwości, krzewy sadzimy w miejscu nasłonecznionym i zacisznym, ściółkując podstawę krzewu by zapobiec przesychaniu podłoża. Z wyjątkiem osłoniętych stanowisk w najzimniejszych rejonach kraju, krzewy nie wymagają okrycia na zimę.

W trakcie uprawy jeżyny bezkolcowej, należy pamiętać o regularnym i wszechstronnym nawożeniu. Najwygodniej jest stosować kilka razy w roku nawozy organiczne – kompost, biohumus lub nawozy specjalistyczne, przeznaczone do krzewów owocujących.

Biorąc pod uwagę możliwość zbierania owoców, najwygodniej jest sadzić je pojedynczo, przy podporach. W zależności od naszych upodobań, jeżynowe pędy możemy rozpinać na palikach, na ogrodzeniu lub altance, pamiętając o zachowaniu dostępu do owoców. W przypadku wielorzędowej uprawy, zaleca się odstęp pomiędzy rzędami o szerokości co najmniej 1,5-2,5 metra.

Krzewy zasadniczo są zdrowe i odporne, podczas deszczowych dni mogą być atakowane przez choroby grzybowe (np. mączniaka lub szarą pleśń).

Najwygodniejsze jest zakupienie sadzonek w pojemnikach, można jest bez problemu wysyłać kurierem, przewozić samochodem i sadzić w całej cieplejszej części roku czyli od marca do października – nie ma na co czekać, trzeba zamawiać!

Wycinanie starych pędów

Pędy jeżyny rosną w cyklu dwuletnim – kwiaty i owoce pojawiają się na ubiegłorocznych gałązkach, które wkrótce kończą swoją wegetację. Po zebraniu owoców, usuwa się pędy, które szybko usychają. W ten sposób, wycinając starsze pędy zachowujemy wigor rośliny.

Latem pędom jednorocznym obcinamy wierzchołki aby pobudzić je do rozkrzewiania. Z kolei na przedwiośniu pęd główny skraca się do wysokości ok 1,7 m, a pędy boczne do długości 30 – 40 cm.
Po zbiorze owoców ucinamy tuż przy zmieni wszystkie pędy, które już owocowały oraz nadmiar pędów jednorocznych. Pozostawiamy 5-7 silnych pędów do owocowania w przyszłym roku.

Kwiaty i owoce jeżyn

Jeżyny bezkolcowe kwitną stosunkowo późno, w drugiej połowie maja, dzięki czemu zazwyczaj nie są uszkadzane przez majowe przymrozki. W zależności od odmiany, jeżyny owocują od lipca do końca września, a nawet początku października, sukcesywnie wytwarzając kolejne owoce. Dojrzałe, czarne owoce są dość nietrwałe – należy bardzo delikatnie je zbierać, transportować i przechowywać, a najlepiej w krótkim czasie wykorzystać do spożycia lub przetworów.

Zalety owoców jeżyny

Owoce jeżyny (także bezkolcowej) nie zawierają wiele kalorii (ok 30-40kcal na 100g), możemy więc je spożywać nie obawiając się o linię, zaś znacząca zawartość witamin (głównie z grupy B i C) może być dodatkową zachętą.


Akademia Roślin sadzonki jeżyny
Uwielbiam jeść wprost z gałązki!

Przykładowe, dostępne w Polsce odmiany jeżyny bezkolcowej dostosowane do naszych warunków:
 

Nazwa odmiany

Pokrój

Termin owocowania

Zalety

Black Satin

Wzniesiony

Od początku lipca

Wysoka wydajność

Navaho

Wzniesiony, bez podpór

Od lipca do września

Wysoka wydajność i odporność na choroby

Orkan

Wzniesiony, sztywny

Sierpień

Plenna i odporna polska odmiana

Triple Crown

Sztywne pędy

Sierpień

Duże owoce pojawiające się równomiernie

Ruczaj

Silny wzrost

 

Sierpień

Plenna i odporna polska odmiana, owoce twarde, dobre na przetwory

Thornfree

Wzniesiony /pnący, odmiana bardzo mrozoodporna

Wrzesień

Liczne, słodkie owoce


Z powyższego zestawienia widać, że wybierając kilka odmian możemy stworzyć zakątek dostarczający plonów od lipca do września.
Akademia Roślin sadzonki jeżyny
Jeżyna bezkolcowa odmiana Navaho

Jako wyjątkowo obficie i jednorazowo owocująca, polecana jest odmiana Triple Crown, której obfite kiście owoców mogą tak obciążać gałęzie, że wymagają one podparcia! Z kolei odmiana Navaho owocuje równie obficie ale przez kilka tygodni – od lipca do września, będzie więc doskonała do posadzenia w ogrodzie przydomowym albo na działce, gdzie spędzamy całe wakacje.


Wielbiciele polskich odmian mogą posadzić krzaki licencjonowanej deserowej odmiany Polar, której owoce zawierają wyjątkowo dużo przeciwutleniaczy i przeznaczone są do spożywania na surowo. W rejonach najchłodniejszych lub na terenach odsłoniętych, gdzie długo utrzymują się niskie temperatury, zaleca się sadzenie najbardziej mrozoodpornej z polskich odmian – odmiany Brzezina.

Jeżyna bezkolcowa odmiana Triple Crown
Dla osób, które oczekują szybkich przyrostów krzewów, polecane są szkockie odmiany: Loch Ness oraz Loch Tay.

Wartości odżywcze owoców jeżyny bezkolcowej

Owoce jeżyny bezkolcowej zawierają duże ilości witamin – witaminy C, E oraz K a także witamin z grupy B. Owoce jeżyny są bogatym źródłem polifenoli, np. kwasu elagowego czy flawonoidów m.in. barwników fioletowo-różowych - antocyjanów. Związki z tej grupy wspierają układ odpornościowy, są też skutecznymi antyutleniaczami. Aby wykorzystać ich prozdrowotne działanie, zaleca się spożywanie surowych owoców.


Akademia Roślin sadzonki jeżyny
Jeżyna bezkolcowa odmiana Brzezina
Znaczenie prozdrowotne mają również przetwory z jeżyn – soki, dżemy, galaretki. Sok z jeżyn działa napotnie i wykrztuśnie, z tego powodu zalecany jest w przeziębieniach oraz stanach gorączkowych. Może być również pomocny w dolegliwościach przewodu pokarmowego i leczeniu nerwicy.
Akademia Roślin
 

4 komentarze:

  1. Uwielbiam je. Niestety, u mnie w ogrodzie raczej nigdy nie będą rosnąć. U rodziców też nie, mało słońca troszkę i ziemia kiepska :-( Na targu w Brwinowie już się pojawiły :-) Pojutrze zobaczę po ile są :-) W nadchodzącym tygodniu czeka mnie robienie soku z malin, ale przy okazji parę słoiczków dżemu z jeżyny bezkolcowej też mógłbym zrobić :-) Serdeczności!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja nie zdążam z przetworami, lubię zjadać na surowo :)

      Usuń
  2. Uwielbiamy. Ten rok bardzo ladnie zaowocowaly, bo mąż bardzo mocno je przycial. Mamy dosyć spory kawal jezyn i to w kilku miejscach, nawet zapraszamy żeby rodzina przyjechala i sobie pozbierala bo ja nie nadążam. Musze sie przyjzec ktora to my mamy odmiane bo owocuja roznie, wszystko zalezy od pogody. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ten rok jest dobry, dużo owoców, ładne i zdrowe. Dosadziłabym też więcej ale nie mam miejsca...

      Usuń

Nie wyrażam zgody na ukryte reklamy w komentarzach!

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...